Jak Spielberg namieszał w Krakowie
Lista Schindlera to dramat wojenny z 1993 roku, w reżyserii Stevena Spielberga, zdobywca 7 Oskarów i 3 Złotych Globów. Opowiada prawdziwą historię „dobrego Niemca” – Schindlera – niemieckiego przedsiębiorcy, który przyjechał do Krakowa w celach biznesowych, a w efekcie uratował ok. 1000 Żydów, którzy mieli zginąć w obozie w Płaszowie.
Ocaleni przez Schindlera Żydzi, mieszkający w Izraelu chcieli, aby świat usłyszał tą historię i to oni zgłosili się do Spielberga z tematem na film. Spielberg wybrał Kraków ze względu na autentyczność scenerii, i warto dodać, że był to dla niego film szczególny również ze względu na fakt, że po raz pierwszy musiał się dopasować do otoczenia, a nie pracować w scenografii zbudowanej od podstaw wg jego wyobrażeń. Krakowianie ogromnie mu pomogli – masowo odpowiadając na apel o skupie rekwizytów (dzięki czemu zgromadzono m.in. ponad 1000 walizek), opowiadając szczegóły z tamtych czasów (przez co scenariusz zmieniany był kilkakrotnie) i pracując jako statyści. To właśnie tzw. Rodzinę Schindlera, Spielberg zaprosił na pierwszy pokaz premierowy filmu.
Badania z lat 90. ubiegłego wieku pokazały, że spora część Krakowian nie wiedziała gdzie w ich mieście w czasie II wojny światowej znajdowało się getto. Trochę zapomniano, że przed wojną mieszkało tu ok. 70 tys. Żydów. Dopiero szum jaki się zrobił po wizycie ekipy Spielberga, a później wokół filmu, stały się wezwaniem moralnym, impulsem do refleksji nad przeszłością. Kraków zaczął mierzyć się z bolesną historią sprzed kilku dekad, zmieniła się świadomość Krakusów. Dalej idące zmiany to program rewitalizacji Podgórza i Zabłocia. Zabłocie od zawsze było przemysłową dzielnicą naszego miasta i miejscem niewartym odwiedzin. Ale dzięki temu, że świat usłyszał o Schindlerze, Miasto Kraków zdecydowało się odkupić należącą do niego w czasie wojny fabrykę od prywatnego inwestora (który nota bene kupił ją wcześniej właśnie z myślą o zachowaniu pamięci o tym miejscu) i utworzyć nowoczesne i interaktywne muzeum, dokumentujące niemiecką okupację miasta. Muzeum (otwarte w czerwcu 2010 roku) do tej pory odwiedziło ponad 500 tys. osób, zdobyło prestiżową nagrodę Sybilla (wydarzenie muzealne 2010) i stało się miejscem, o którym nie można zapomnieć przyjeżdżając do Krakowa.
Ponadto 26.11.2013 o godz. 17.00 Fabryka Schindlera otworzy się na nowo – udostępniając swoje zbiory osobom niewidomym i niesłyszącym. Audiodeskrypcję, czyli werbalny opis treści wizualnych, można pobrać ze strony internetowej na telefon lub odtwarzacz mp3. Muzeum przygotowało także wideo tłumaczenia na język migowy, napisy do wybranych filmów i prezentacji multimedialnych, materiały tyflograficzne (wypukłe modele, ułatwiające odtworzenie w wyobraźni wybranych elementów ekspozycji) oraz przewodnik po dźwiękach wystawy, które pozwalają na pełniejszy odbiór wystawy. Jest to pierwsze tego typu przedsięwzięcie Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Na terenie dawnej fabryki „Emalia” utworzono także Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, a cała dzielnica Zabłocie ożyła i stała się miejscem, które przyciąga turystów, artystów i inwestorów. Kolejnym istotnym efektem fali zmian jest plac Bohaterów Getta, który przestał być pętlą autobusową (co jest również dowodem na to jak jeszcze nie dawno miasto traktowało to miejsce pamięci), a obecnie jest jednym z najbardziej przejmujących pomników na świecie.
Pomijając całą krytykę filmu, która zarzuca Spielbergowi m.in. subiektywne podejście do tematu i kicz rodem z Hollywood, trzeba podkreślić , że nigdzie na świecie jeden film nie dokonał tak wielkiej zmiany. Historia krakowskich Żydów stała się częścią historii miasta, a muzeum Fabryka Schindlera (będące częścią Trasy Pamięci, stworzonej przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa) miejscem szczególnym dla miasta i odwiedzających go turystów.